De integrale nieuwjaarstoespraak van Pieter Broertjes. Voor wie ook tussen de regels door wil lezen. Welkom in de Sint Vituskerk. Dank aan pastoor Jules Dresmé en koster Maarten van Aken voor hun gastvrijheid – voor het derde achtereenvolgende jaar. Dames en Heren, u bent opnieuw met velen. Fijn dat u er bent. Om te luisteren naar het derde Nieuwjaarsconcert van het Radio Filharmonisch Orkest. Dit keer – helaas – zonder het Groot Omroepkoor. Zij hadden andere verplichtingen. Welkom, in het Wenen van de lage landen. Dank aan de leerlingen van de Paulusschool en de Lorentzschool, die het nieuwe jaar op hun eigen wijze inluiden. Fantastisch dat jullie er zijn. Het is niet elke dag feest in het Raadhuis, dames en heren. Zeker niet in het voorbije jaar 2019. U zult vast weleens hebben gedacht – zeker na het lezen van de krantkoppen – kan het niet wat vriendelijker daar? Waarom altijd zo’n kort lontje en al dat chagrijn? Gaat het dan zo slecht met Hilversum? Op straat is men juist zo enthousiast over alle vernieuwingen: Hilversum staat weer op de kaart. Vaak krijg ik dan te horen: “Dat is politiek, Pieter. Wen er maar aan.” Ik kan u zeggen: dat went nooit. Einstein heeft ooit gezegd: “Je kunt een probleem niet oplossen met het denken dat het probleem heeft veroorzaakt.” Het heeft dus geen zin de politiek aan te spreken op hun handelen, omdat het politieke denken onderdeel is van het probleem. Die uitdaging gaan we dus gezamenlijk de komende tijd vormgeven en ik ben optimistisch gestemd. Herman Tjeenk Willink, oud-vicevoorzitter van de Raad van State – ik sprak vorig jaar ook al over hem – heeft die vicieuze cirkel bloot gelegd in zijn boek ‘Groter denken, kleiner doen’. Inmiddels een bestseller. Zijn pleidooi is even simpel als radicaal: versterk de democratische rechtsstaat door de uitvoerders, de professionals weer in ere te herstellen. Hoezeer hij gelijk heeft, bewijzen de talrijke demonstraties het afgelopen jaar van boze en ontevreden agenten, boeren, bouwers, leraren, verplegers, huisartsen en rechters en wie niet al. Zij zijn het gezicht van de overheid. Vertrouw op hun professionaliteit en geef ze de ruimte, ook financieel, om hun werk te doen. En, en… hou op de burger te zien als afnemer van een product, van een dienst. Mensen raken steeds vaker verstrikt en komen tussen de raderen. De toeslagenaffaire bij de belastingdienst is wel het meest extreme en droeve voorbeeld van de verkeerde koers. 2 Het ‘nieuwe denken’ is om burgers juist actief te betrekken vanaf het begin bij het verbeteren van hun directe leefomgeving. De nieuwe omgevingswet moet daar vanaf januari 2021 handen en voeten aan geven. Ik las onder de kerstboom dat de raadsleden Eerenberg van Hart voor Hilversum en Streutker van het CDA, zich ook sterk willen maken voor een actieve betrokkenheid van burgers bij het plannen maken. En zij zijn niet de enigen, gelukkig. De goede voorbeelden zijn legio. Terecht werden de heren Bakker en Ruitenberg, buurman en buurman van wijkcentrum De Geus, uitverkoren tot Hilversummers van het jaar. Proficiat. In 2019 zagen we in Hilversum een aantal geslaagde projecten waarin burgers – georganiseerd in bewonersgroepen – zich intensief bemoeiden met het project Spoorzone en de kleine spoorbomen en de herinrichting van het stationsgebied. Ambitieuze projecten die het centrum van Hilversum een ander gezicht gaan geven, waardoor het begrip ‘Over het spoor’ eindelijk een andere – positieve – lading krijgt. Het college speelde hier actief op in; avonden en avonden werden belegd om gezamenlijke plannen uit te werken. Zó moet het in mijn beleving. Zij aan zij aan een nieuwe stad bouwen. Het past ook in het streven van het kabinet inwoners en bedrijven steviger te betrekken bij de vormgeving van het beleid. Nieuwe wetgeving, een zogeheten participatieverordening, is aanstaande. Franciscus van Assisi zei het al eeuwen geleden: “Doe eerst wat noodzakelijk is, doe dan wat nodig is en ineens besef je dat je het onmogelijke doet.” Dat, dames en heren, is voor mij politiek: “het onmogelijke mogelijk maken.” Goede bedoelingen zijn prima, maar wat bereiken we voor onze inwoners. Daar gaat het mij om: een veiliger buurt, een beter leefklimaat, schonere lucht, betere voorzieningen en een divers cultureel aanbod voor jong en oud, voor hoog- en laagopgeleiden. In het besef dat zo’n kleine 15 procent van de bevolking niet deelt in de toegenomen welvaart. Zij blijven achter op elk gebied: onderwijs, werk, wonen en gezondheid. Hun lot moeten wij, bestuurders en politici, ons aantrekken. Die kwetsbare groep moeten wij erbij houden: de helpende hand bieden. Dat is de opdracht van een verantwoordelijke, sociale overheid. Elk moment is een nieuw begin. Groter denken, kleiner doen. Ook in de jaren twintig van deze eeuw is dat wat ons bindt. Aan groot denken is geen gebrek in de Hilversumse politiek. Laat dat maar aan de vier coalitiepartijen in dit college over. En gelukkig maar. Eind vorig jaar zijn wij – op het allerlaatste moment – toegelaten tot een van de sleutelgebieden van de MRA, de Metropoolregio Amsterdam. Een unieke prestatie met dank aan de gemeentesecretaris en zijn ambtenaren en het college. Hilversum wil vele duizenden woningen bouwen tot 2040, plus de daarbij behorende voorzieningen. In de buurt van het Media Park en Hilversum-Noord. Een moedig signaal dat past bij de historie van Hilversum en ons de kans biedt een integrale visie te ontwikkelen langs de spoorlijn: Media Park, Spoorzone, Stationsgebied en Arenapark. Wat een prachtig vooruitzicht. 3 Twee keer eerder schreven onze voorgangers geschiedenis en durfden we zo’n schaalsprong te maken. Honderdvijftig jaar geleden bij de aanleg van de spoorlijn en ruim vijftig jaar geleden bij de oprichting van het Media Park; nog altijd een uniek concept in de wereld. Daarin laat Hilversum zijn kracht zien en ontstijgen we ons dorpse imago en gaan we eredivisie spelen. Het goede nieuws is dat de regio Gooi- en Vecht, onze buurgemeenten, deze stap vooruit ook kan waarderen. Het schept ruimte voor maatwerk en differentiatie. Dat bindt ons meer dan dat het ons scheidt. Complimenten voor onze gemeenteraad die in grote meerderheid positief reageerde. Niets is nog in beton gegoten; eerst samen een visie formuleren en dan naar de tekentafel. De komende jaren zullen grotendeels in het teken staan van het realiseren van deze ambitie. Mooi meegenomen is dat we nu toegang krijgen tot rijksgelden. Een welkome helpende hand. Hilversum rukt op in de vaart der volkeren. Het jaar 2020 zal ook in het teken staan van ’75 jaar bevrijd’. Er staat van alles op stapel: een prachtig nieuw monument bij Gooiland ter ere van onze bevrijders, de Engelse Polar Bear brigade. Vrijheidslunches in verschillende buurten en – onder leiding van het museum – elkaar verhalen vertellen over de ellendige jaren ’40-’45. De Utrechtse wetenschapper Geraldine von Frijtag Drabbe Kunzel schrijft een prachtig boek over Hilversum in de oorlogsjaren ‘Een stad op drift’. Vele nieuwe feiten – veelal over het dagelijks leven in die tijd – zullen het licht zien. Zij zal ook de jaarlijkse Bill Minco lezing houden op 4 mei. Het concert vandaag staat ook geheel in het teken van 75 jaar bevrijding. Bijzonder gegeven is dat het RFO, het Groot Omroepkoor en het Metropole Orkest alle drie dit jaar hun 75ste verjaardag vieren. Proficiat. Dames en Heren, De Koning – hij vereerde Hilversum twee keer met een bezoek in 2019; bij de uitreiking van de Zilveren Camera in februari en vorige maand de NPO vanwege 100 jaar radio – zei het treffend in zijn kersttoespraak: “ons streven naar geluk moet geen obsessie worden.” Een terechte observatie, maar ik wil u toch graag vertellen waar ik blij – zo u wilt gelukkig – van word. Ik prijs mij gelukkig dat ik in mijn rol als burgervader – al weer 8.5 jaar – dichtbij de mensen kom. Een paar voorbeelden uit het leven gegrepen: • Mijn bezoek aan de Donnerschool. Tachtig leerlingen met grote gedragsproblemen en 30 docenten. Ik heb groot respect voor de staf die elke dag opgewekt klaar staat voor de kinderen om hen verder op weg te helpen. • Als tijdens de collecteweek van het Kankerfonds een jongen zijn spaarpot omkeerde omdat zijn opa ernstig ziek is. • Als ’s morgens vroeg een man uit het raam schreeuwt: “Burgemeester, bedankt voor het geboortekaartje dat wij van u kregen.” Kleine gebaren kunnen mensen gelukkig maken. Mij in ieder geval. Groot denken, klein doen, blijft ook in 2020 mijn – en ik hoop ook uw – thema. 4 Mensen lopen vast in het doolhof van de bureaucratie; met name de minder zelfredzamen. De komende periode wordt voor dit college het oogstjaar; wij blijven investeren in de veerkracht van de samenleving. Met de veiligheid – mijn eerste opdracht – gaat het goed in Hilversum, maar het kan nog beter. Ik wil dit jaar vanuit een breed scala van maatregelen de strijd tegen de drugscriminaliteit intensiveren. Een schepje erboven op is mijn doel. Samen met de politie, het Openbaar Ministerie, gemeenteambtenaren en met support van de raad. Dat vergt veel van ons allemaal – ook van u als waakzame burger. Cruciaal is de zichtbaarheid van de wijkagent. Mensen willen de politie zien in hun buurt. Dat verhoogt op z’n minst het gevoel van veiligheid. We weten allemaal dat de capaciteit van de politie beperkt is – met dank aan de enorme bezuinigingen in de jaren negentig. Er zullen dus scherpe keuzes gemaakt moeten worden. Ik kan mij voorstellen dat verkeershandhaving meer in handen wordt gelegd van Boa’s of particuliere organisaties. Een partnership is ook denkbaar. De meeste bekeuringen komen nu al uit flitspalen en Hilversum heeft een paar hele populaire. … Willen we de ondermijning een halt toeroepen, dan moeten we – politie en gemeente – in de haarvaten van de samenleving aanwezig zijn en krachtdadig kunnen optreden. Daar zit de kracht van onze rechtsstaat. Hilversum als proeftuin van gedurfde experimenten, die het vertrouwen in de democratie vergroten. Mijn rol is die van regisseur; niet van crimefighter. Liefst als boegbeeld, soms als aambeeld. Ieder z’n lot. “De rechtsstaat moet niet alleen technisch in orde zijn, maar ook cultureel, normatief en sociaal”, zei ooit Vaclav Havel, de Tsjechische schrijver en president. Die uitdaging neem ik graag aan. Het is vandaag 7 januari 2020. Vijf jaar geleden vond de tragische aanslag plaats op Charlie Ebdo in Parijs. De urgentie is er nog altijd. De vrijheid van meningsuiting is een grondrecht, dat elke dag moet worden verdedigd. Door u en door mij. Vrijheid is niet vanzelfsprekend. We leven in een permanente staat van verontwaardiging. Daarom eindig ik ook dit jaar met de oproep: “Morgen kan het altijd beter dan vandaag.” Ik wens u een gelukkig en gezond nieuwjaar.